Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, 16 Mayıs’ta sona eren görevinden eylül ayında ayrılmaya hazırlanırken, 7 yıllık görev süresinde ilginç rekorlarıyla anılacak. Görev süresince bir cumhurbaşkanına tanınan yasal ayrıcalıkları minimum düzeyde kullanan, geleneksel olarak tanınan ayrıcalıkların ise (kırmızı ışıkta beklemek, hastanede kuyruğa girmek, annesinin cenaze törenine sivil plakalı araçla ve benzin parasını kendi cebinden ödeyerek gitmek gibi) neredeyse tümünü reddeden Sezer, Cumhurbaşkanlığı’nın resmi internet sitesinde 7 yıllık tasarruf tablosunu da ilan etti. Sezer, 7 yılda Çankaya Köşkü’ne verilen ödenekten toplam 46 milyon YTL (46 trilyon lira) tasarruf ettirdi ve bu parayı Maliye’ye iade etti.
Kendisini seçen DSP-MHP-CHP koalisyonu döneminde kanun ve atamalara yaptığı vetolarla dikkat geçen, AK Parti iktidarının neredeyse tüm bürokrat atamalarını veto ettiği için “vekaletle yönetim” dönemine sebep olan Sezer’in görevi olarak yapmak zorunda oldukları dışında, eski cumhurbaşkanlarına benzemeyen uygulamaları şöyle:
PERSONELİ AZALTTI, KIRMIZI IŞIKTA BEKLEDİ
Göreve geldiğinde ilk işi, selefi Süleyman Demirel dönemindeki personeli azaltmak oldu. 40 civarındaki başdanışmandan sadece 4’ünün kalmasını istedi.
Garson, aşçı, temizlikçi, büro görevlisi gibi personel sayısını minimuma indirdi. Köşk’teki telefon konuşmalarını kısıtladı, özel konuşmaların bedelini konuşan personelden aldırttı. Köşk’te mesai düzeni başlattı. Saat 17.00’de mesai bitince tüm memurlar evine gitti.
Demirel’e her sabah yapılan check-up uygulamasını kaldırdı; şehir içinde kortejine eşlik eden ambulansı geri gönderdi.
Köşk’ün koruma müdürlüğüne tahsis edilen 14 aracı iade etti; bir eskort ve koruma aracı dışında güvenlik önlemi istemediğini söyledi. Trafikte kendisine güvenlik nedeniyle tanınan “geçiş üstünlüğü” hakkını hiç kullanmadı, her kırmızı ışıkta diğer araçlarla birlikte, yeşil ışığın yanmasını bekledi.
BİR KERE ŞORTLA GÖRÜNTÜLENEBİLDİ
Özal döneminde Cumhurbaşkanlığı kullanımına tahsis edilen Okluk Koyu’ndaki yazlık köşke hiç gitmedi.
Yaz dönemi çalışmalarını kısa süreli olarak Atatürk döneminden kalma İstanbul’daki Huber Köşkü’nde sürdürdüğü sayılmazsa, görev süresince hiç tatile çıkmadı. Bir kez Huber Köşkü’nde şortla yürürken görüntülenebildi.
Resmi toplantılar dışında, konser, tiyatro gösterilerini kaçırmamaya çalıştı. Piyanist Fazıl Say’ın, Nâzım Hikmet için bestelediği eseri ayakta alkışladı.
Yılda birkaç kez markete alışverişe gittiğinde görüldü. Makam aracına sivil plaka taktırarak alışverişe gitti, kasada cebinden çıkardığı parayla ödeme yaparak dikkat çekti.
Hiçbir düğüne gitmedi, görevi sırasında evlenen oğlunun Köşk’te aile içinde yapılan mütevazı düğününün masraflarını, o sırada yanan elektriğe kadar kendi cebinden ödedi. Düşerek bileğini kıran eşini sivil araçla acil servise götürdü. Röntgen çekilirken kuyruğa girip, sırasını bekledi.
Yurt içi gezilerini minimumda tuttu, memleketi Afyon’a depremden sonra “geçmiş olsun” ziyareti için ve burada yaşayan annesinin ölümü üzerine cenaze töreni için gitti. Cenazeye giderken, aracına sivil plaka takılmasını istedi.
HANUKA’YI KUTLADI AMA PAMUK’U KUTLAMADI
Karşılama ve uğurlama törenlerini minimuma indirdi, resmi yemekler dışında Köşk’te hiç davet vermedi; eski cumhurbaşkanlarının iftar yemeği davetini hiç uygulamadı. Resmi davetlerde konuklara yerli marka şarap ikram ettirdi.
Görev süresince hiçbir gazeteciye özel röportaj vermedi. Çığ gibi yağan randevu taleplerine rağmen çok az “kabul” yaptı. Kabullerde asgari ikram nedeniyle “Köşk’e giderken termosunuzu yanınıza alın” esprileri çıktı.
Hıristiyanların Noel’inin yanı sıra Musevilerin Hanuka Bayramı’nı da kutlayan ilk cumhurbaşkanı oldu. Tüm kurtuluş ve kuruluş yıldönümlerinde kutlama mesajları yayınlamayı ihmal etmedi, ama Yazar Orhan Pamuk’u, dünyanın en önemli ödüllerinden Nobel ödülü almasına rağmen kutlamadı.
NE KADAR HARCADI?
2001-2007 arasında Çankaya’ya verilen ödenek ve Sezer’in harcama tutarı şöyle:
NE KADAR TASARRUF ETTİ?
Ortalama 6.5 milyon YTL civarındaki yıllık tasarruf rakamı 2007’de aynen gerçekleşirse 7 yıllık toplam tasarruf 46 milyon YTL’yi geçecek.
Köşk’ün son 3 yıllık ortalama bütçe ödeneğinin 30 milyon YTL düzeyinde olduğu düşünüldüğünde; Sezer 7 yılı geçen görev süresinde neredeyse toplam 1.5 yıllık ödeneğini Maliye’ye iade etmiş oldu.
